काठमाडौं । मनीषा रुपेता पाकिस्तानमा डिएसपी पदमा नियुक्त हुने पहिलो हिन्दू महिला हुन् । सिन्ध निजामति सेवा परीक्षा उत्तीर्ण गरी तालिम लिएर उनले यो उपलब्धि हासिल गरेका हुन् ।

मनीषा सिन्ध जिल्लाको एक पिछडिएको र सानो जिल्ला जाकुबाबादकी हुन्। उनले प्राथमिक र माध्यमिक शिक्षा त्यहीँबाट गरेकी हुन् । उनका बुबा जाकुबाबादका व्यापारी थिए । मनीषा १३ वर्षकी हुँदा उनका बुवाको निधन भएको थियो ।

मनीषा की आमाले पाँच सन्तान एक्लै हुर्काइन् । उनी बालबालिकाको राम्रो भविष्यका लागि कराँची आइन् । आफ्नो संघर्षका दिनहरू सम्झँदै मनिषाले जाकुबावादमा महिलाहरु पढ्ने वातावरण नभएको बताइन् । त्यहाँ महिलाका लागि चिकित्सा अध्ययन मात्र उपयुक्त मानिन्थ्यो ।

पाकिस्तानमा महिलाहरू सामान्यतया प्रहरी चौकी र अदालतमा जान पाउँदैनन् । यी ठाउँहरू महिलाका लागि उपयुक्त ठानिँदैनन्, त्यसैले यहाँ आवश्यक पर्दा पनि महिलाहरू पुरुषसँगै जान्छन् ।

मनीषाका तीन बहिनीहरू एमबीबीएस डाक्टर हुन् भने उनका एक मात्र भाइ मेडिकल म्यानेजमेन्ट पढिरहेका छन् । उनले पनि डाक्टर बन्ने प्रयास गरेकी थिइन्, तर एक नम्बर कम भएकाले एमबीबीएसमा भर्ना हुन पाइनन् । यसपछि उनले डाक्टर अफ फिजिकल थेरापीको डिग्री लिइन् ।

यसैक्रममा उनले कसैलाई जानकारी नदिई सिन्ध लोकसेवा आयोगको परीक्षाको तयारी पनि गरिरहेकी थिइन् । उनले यो परीक्षा उत्तीर्ण मात्र गरेकी थिइनन्, ४३८ सफल आवेदकहरूमध्ये १६औं स्थानमा नाम निकाल्न सफल भइन् ।

पाकिस्तानमा महिलाहरू सामान्यतया प्रहरी चौकी र अदालतमा जान पाउँदैनन् । यी ठाउँहरू महिलाका लागि उपयुक्त ठानिँदैनन्, त्यसैले यहाँ आवश्यक पर्दा पनि महिलाहरू पुरुषसँगै जान्छन् । यस्तो परिवेशमा मनीषाले प्रहरीमा भर्ना हुने निर्णय कसरी गरिन् ?

यसबारे सोध्दा उनले महिलाहरु प्रहरी चौकी नजाने धारणालाई परिवर्तन गर्न चाहेको बताइन् । उनले भनिन्,‘महिलाका लागि कुन पेशा उपयुक्त हो भन्ने कुरामा हामीसँग स्पष्ट धारणा छ । तर प्रहरी पेशाले मलाई सधैं आकर्षित र प्रेरणा दिएको छ । यो पेशाले महिलाको स्थितिलाई सशक्त बनाउँछ ।’

प्रहरी पेशालाई महिलासँग जोड्ने प्रयास गर्नु आफ्नो मुख्य उद्देश्य रहेको पनि उनले बताइन् । मनीषाले यो काममा लामो समय टिक्न नसक्ने उनको समुदायमा विश्वास रहेको पनि बताइन् ।

यसबारे मनिषाले भनिन्, ‘मेरो सफलतामा मानिसहरु निकै खुसी भएका थिए । हाम्रो समुदायमा पनि खुसी थियो । सिंगो देशले मेरो तारिफ गर्यो । सबैबाट तारिफ सुने तर एउटा अनौठो कुरा मेरा नजिकका केही आफन्तले मैले छोटो समयमा काम परिवर्तन गर्छु भन्ने विश्वास गर्छन् ।’

उनी यो काममा लामो समय टिक्न नसक्ने उनको समुदायमा विश्वास रहेको पनि बताइन् ।

उनले भनिन्, ‘पितृसत्तात्मक समाजमा पुरुषले मात्र यी काम गर्न सक्छन् भन्ने सोच्छन्, यो एउटा विवेकपूर्ण दृष्टिकोण हुन सक्छ तर आगामी केही वर्षमा यी मानिसहरूले आफ्नो विचार परिवर्तन गर्नेछन् र सायद तीमध्ये कसैकी छोरी पनि प्रहरीमा काम गर्न सुरु गर्नेछिन् ।’

मनीषा प्रहरी भनेको लिङ्ग र धर्मभन्दा परको सेवा हो भन्ने विश्वास गर्छिन् । उनले आगामी दिनमा पनि अल्पसंख्यक समुदायका महिला प्रहरीमा थपिने विश्वास गर्छिन् ।