मंकीपक्सबारेका पाँच भ्रम र यथार्थता
मंकीपक्सकाे संक्रमण विश्वका विभिन्न देशमा देखापरिसकेकाे छ । छिमेकी देश भारतमा मात्र चार जना यसबाट संक्रमित बनेका छन् ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले मंकीपक्सको संक्रमण फैलिएपछि विश्वव्यापी स्वास्थ्य आपतकाल घोषणा गरेको छ । यसले फेरि, लकडाउन, प्रतिबन्ध, निषेधाज्ञा हुने हो कि भन्ने त्रास पनि उब्जेको छ । कोभिड महामारीपछि देखिएको यो नयाँ भाइरसले मानिस त्रस्त छन् ।
मंकीपक्सबारे यथार्थताभन्दा पनि बढी भ्रमहरू आइरहेका छन् जुन द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ ।
त्यसमध्ये केही भ्रम यस्ता छन्–
– मंकीपक्स कोभिड–१९ जस्तै नयाँ महामारी हो ।
समलिङ्गी मानिसहरू मात्र यसको जोखिममा छन्।
– यसको कुनै उपचार छैन।
–शारीरिक सम्पर्कबाट पनि यो रोग सर्नसक्छ ।
–यसको पहिचान गर्न अहिले कुनै परीक्षण सुविधा छैन ।
बीबीसीले विश्व स्वास्थ्य संगठनको वेबसाइट उद्धृत गर्दै यसका भ्रम र वास्ताविकताबारे एउटा सामग्री तयार पारेको छ ।
के मंकीपक्स कोभिड–१९ जस्तै नयाँ महामारी हो ?
यसको सरल जवाफ छ, होइन । डब्लुएचओका अनुसार मंकीपक्स अन्य संक्रमणजस्तो संक्रामक होइन, न त यो कोभिडजस्तो मानिसबाट मानिसमा सजिलै सर्छ ।
संक्रमित वा तिनले प्रयोग गर्ने सामानसँगको प्रत्यक्ष सम्पर्कबाट भने याे राेग फैलन्छ ।
यसको भाइरस हाम्रो छालाको घाउ वा आँखा, नाक वा मुखबाट शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छ।
यो बाँदर, मुसा वा गिलहरीजस्ता संक्रमित जनावरहरूको सम्पर्कबाट पनि फैलन्छ। तर, यसको संक्रमण श्वासप्रश्वासबाट पनि फैलिन सक्छ ।
तर यो कोरोनाजस्तो संक्रामक भने छैन ।
दोस्रो प्रश्न– समलिङ्गीहरू मात्र जोखिममा छन् ?
विश्व स्वास्थ्य संगठनका महानिर्देशक डा. टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले मंकीपक्सलाई विश्वव्यापी स्वास्थ्य आपतकालका रूपमा व्याख्या गर्दै यसको संक्रमण प्रायः समलिङ्गी पुरुषहरूमा देखिएको बताए।
तर यहाँ यो जोड दिनु पनि महत्त्वपूर्ण कुरा के छ भने यसकाे असर जाेसुकैमा पर्नसक्छ । यदि तपाईं लामो समयसम्म संक्रमित व्यक्ति वा उसले प्रयोग गरेको सामग्रीको सम्पर्कमा आउनुभयो भने तपाईं पनि यसबाट ग्रसित हुनसक्नुहुन्छ ।
यसबाहेक स्वास्थ्यकर्मी र यौनकर्मीलाई पनि संक्रमणको जोखिम हुन सक्छ।
अर्कोतर्फ, गर्भवती महिला, साना बालबालिका र स्वास्थ्य समस्या भएका व्यक्तिहरूलाई विशेष रूपमा सुरक्षा गर्न आवश्यक छ।
तेस्राे प्रश्न– के यसकाे उपचार छैन ?
अधिकांश अवस्थामा उपचार आवश्यक छैन। सबै लक्षणहरू बिस्तारै हराउँछन्। दुखाइ र ज्वरोको लागि आवश्यक भएमा औषधि लिन सकिन्छ।
रोगीले पौष्टिक खाना खानुपर्छ, आफूलाई हाइड्रेटेड राख्नुपर्छ र पर्याप्त निद्रा लिनुपर्छ।
छालामा उठेको पिम्पल वा दागहरूमा चिलाउनेबाट बच्नुहोस्। यसलाई समय समयमा सफा पानी र एन्टिसेप्टिकले सफा गरिरहनुहोस्।
सीडीसी अर्थात् संयुक्त राज्य रोग नियन्त्रण र रोकथाम केन्द्रहरूले आफ्नो वेबसाइटमा बाँदरको बिरूद्ध प्रभावकारी भएका केही औषधिहरू पनि उल्लेख गरेको छ। जस्तैः भ्याक्सिन इम्युनोग्लोबुलिन, एसटी–२४६ र सिडोफोबिर
मोन्कीपक्सको रोकथाम र उपचारको लागि, JYNNEOSTM नामक खोप पनि उपलब्ध छ, जसलाई प्रयोगका लागि धेरै देशहरूमा स्वीकृत पनि दिइएको छ । यसलाई इम्वाम्यून या इम्वेनेक्स पनि भनिन्छ।
युरोपेली मेडिसिन एजेन्सीले सन् २०२२ मा मंकीपोक्सको उपचारका लागि टेकोभिरिमेट नामको एन्टिभाइरल पनि विकास गरेको छ ।
यसबाहेक, त्यहाँ टेकोविरिमैट नामको सानो खोप छ। स्वास्थ्य अधिकारीहरू यो खोप बाँदरबिरूद्ध पनि प्रभावकारी हुने विश्वास गर्छन्।
चौथो प्रश्न– के शारीरिक सम्पर्क गर्दा मंकीपक्स सर्छ ?
सामान्यतया यस्तो हुँदैन । यदि तपाईंको शरीरको कुनै भागमा रातो दानो वा दानाजस्ता मंकीपक्सका लक्षणहरू छन् र त्यस्तो अवस्थामा तपाईंले कुनै सुरक्षाविना यौन सम्पर्क गर्नुभयो भने तपाईंको शरीरको संक्रमण तपाईंको यौन साथीको शरीरमा पुग्छ र त्यो पनि मंकीपक्सको शिकार हुन सक्छ। ।
चिकित्सकहरूले मंकीपक्सबाट संक्रमित व्यक्तिहरूलाई निको भएपछि १२ हप्तासम्म कन्डम प्रयोग गर्न सुझाएका छन् ।
प्रतिक्रिया